کودكان و دعواهاي آن ها

  وقتي که کودکان در کنار هم قرار مي گيرند، دعوا کردن به يک مساله بسيار عادي تبديل مي شود. چند عامل موجب دعوا کردن کودکان مي شود. خلق و خوي کودکان، محيط پيرامون، سن و سال و مهارت ها. اگر بتوانيد روي اين عوامل کار کنيد، مي توانيد از ميزان دعواهاي آنها بکاهيد.

تحقيقات نشان مي دهد که کودکان يک خانواده( هم نژاد) در سنين زير پنج سالگي، به طور معمول هر 10 دقيقه يکبار با هم دعوا مي کنند و جاي تعجبي هم ندارد که در اينگونه مواقع شما نقش داوري را ايفا مي کنيد که با يک نزاع بي پايان روبه روست.

دعوا کردن در ميان کودکان امري رايج و طبيعي است. اين دعواها هر بار شکلي دارند؛ اما خبر خوب اينکه دعواي کودکان با بزرگ شدن و رشد کردن کاهش مي يابد و همزمان مهارت هاي اجتماعي آنها بارورتر مي شود.

 در حقيقت، دعوا کردن به کودکان کمک مي کند تا مهارت هاي شان را رشد دهند.

راه کليدي کاهش دعواها همان کاري است که شما به هنگام آرام بودن و دعوا نکردن کودکان انجام مي دهيد؛ يعني آموزش مهارت هاي اجتماعي و عاطفي و ياد دادن بازي بدون دعوا.         
دعواي بين کودکان نتيجه ترکيبي از عوامل زير است

1- -خلق و خو و حالات کودک    
2- محيط 
3- سن و ميزان مهارت ها

 

خلق و خوي کودک چگونه روي دعوا کردن او تاثير مي گذارد؟

به نظر مي رسد که برخي کودکان بيش از ساير هم سن و سال هاي شان دعوا مي کنند که اصطلاحاً به آنها دعوايي مي گوييم.

دليل اين مساله خلق و خوي کودک است؛ يعني شخصيتي که با آنها متولد مي شود و به طور طبيعي روحيه تهاجمي تري دارد.

 انسان ها به طور طبيعي يک جنبه تهاجمي در شخصيت خود دارند و دعوا کردن يک راه بسيار عادي براي ابراز آن است.

 برخي افراد زودتر خشمگين مي شوند و کمتر قادر به کنترل خود هستند. در شرايطي که بزرگ ترها علي رغم داشتن مهارت هاي اجتماعي و شخصيت رشد يافته، هنگام خشونت به سختي خود را کنترل مي کنند، از کودکان چه انتظاري مي توان داشت.

 کودکان وقتي که متولد مي شوند، نمي دانند چگونه بايد با اختلافات و مخالفت ها کنار بيايند. اما همه کودکان کم کم مهارت هاي لازم را براي کاهش اختلافات ياد مي گيرند.

تاثير محيط روي دعوا کردن کودکان:

کودکان با نگاه کردن به بزرگ ترها و تقليد از رفتارهاي اطرافيان خود ياد مي گيرند که چگونه با اختلافات کنار بيايند.

 بنابراين اگر آنها شاهد رفتارهاي درست و مثبت شما به هنگام رويارويي با اختلافات باشند، اين شيوه رفتاري را ياد مي گيرند و تقليد مي کنند که به آن الگوبرداري رفتارهاي خوب مي گوييم.

کودکان رفتارهاي غلط و نادرست را نيز مي بينند و ياد مي گيرند. اگر قانون شما کتک زدن فردي که با او اختلاف داريد باشد، کودک شما هم ياد مي گيرد که با برادر يا خواهرش و يا حتي دوستانش کتک کاري کند. آنها وقتي دعوا کردن را انتخاب مي کنند که:
1- به طور مداوم شاهد خشونت اطرافيان خود باشند؛ به خصوص خشونت و ناسازگاري والدين و خواهر و برادر بزرگ تر.
2- وقتي که با هل دادن، پرت کردن و دعوا کردن به آن چيزي که مي خواهند، دست مي يابند.         
3- پدر و مادر کودک هيچ محدوديتي در قبال خشونت و رفتارهاي تهاجمي او در نظر نگرفته اند.  
4- خشونت زيادي را در تلويزيون مي بيند و يا بازي هاي ويدئويي خشن و جنگي زياد بازي مي کنند.

کودکان اين درس هاي عملي را در سنين بسيار پايين ياد مي گيرند. اما هرگز نمي توانند معناي همکاري و تقسيم کردن را ياد بگيرند، مگر آنکه در يک جمع و لو دو نفره قرار بگيرند.

کودکاني که در جمع هاي دو نفره شان به راحتي با هم کنار مي آيند، در صورت ورود فرد يا افراد جديد به جمع شان، دچار مشکل نمي شوند.

چطور سن و سال و مهارت ها روي دعوا کردن کودکان تاثير مي گذارد؟

روش کنار آمدن با اختلافات و ناسازگاري ها تا حد زيادي به سن و سال و ميزان مهارت ها بستگي دارد.

رفتارهاي تهاجمي در ميان کودکان کم سن و سال متداول است.

 اين مساله با بزرگ شدن کودک و يادگيري روش ها و شيوه هاي بهتر کنار آمدن با اختلافات، حل مي شود.

 کودکان تا قبل از دو سالگي به خاطر وسايل خود، مثل اسباب بازي هاي شان سريع شروع به دعوا مي کنند و به محض اينکه چيزي را که دوستش دارند از آنها بگيرند، عصباني مي شوند.

آنها هيچ درک و فهمي از قوانين بزرگ تر ها و توانايي لازم براي بيان احساس خود را ندارند؛ بنابراين بيشتر واکنش هاي فيزيکي دارند تا از اين راه خشم خود را نشان دهند.

کودکان در سنين 3-4 سالگي

آنها کم کم با همکاري و شراکت آشنا مي شوند و همين مساله باعث مي شود کمتر دعوا کنند؛ اما همچنان نياز به حمايت بيشتر و تذکر و يادآوري دارند.

 

کودکان در سنين 5-7 سالگي

آنها کم کم در مهارت هايي مثل قسمت کردن، مصالحه و صحبت کردن، استاد مي شوند و بدون نياز به وساطت بزرگ ترها، راه حل مسائل و اختلافات خود را پيدا مي کنند؛ اما همچنان نياز به تشويق بيشتري دارند.

کودکان در سنين 8-12 سالگي

در اين سنين کودکان اعتراض و شکايت کردن کلامي را ياد مي گيرند و اين کار را زياد انجام مي دهند. بيش از قبل اجتماعي مي شوند، با دوستان مدرسه روابط صميمانه تري برقرار مي کنند، در کارهاي گروهي بيشتر شرکت مي کنند و معناي همکاري، مذاکره و مصالحه را درک کرده و عملاً آنها را به کار مي گيرند.

احساس پدر و مادرها

دعواي کودکان مي تواند در سنين بسيار پايين ( وقتي که کودک تازه شروع به راه رفتن مي کند) اتفاق بيفتد.

اگر کودک تان با بچه هاي ديگر زياد دعوا مي کند و اين مساله موجب ناراحتي تان شده است، بايد بدانيد که شما در اين مورد استثنا نيستيد. گاهي اوقات حتي جر و بحث هاي کوچک کودکان نيز مي تواند در والدين ايجاد استرس و نگراني کند.

 

 

 

 

 

 

 

 

علل ناسازگاري کودکان

الف-  به هم خوردن عدالت و برابري ميان فرزندان:

وقتي پدر و مادر عدالت را رعايت نمي کنند، حس حسادت کودکان را نسبت به يکديگر برمي انگيزند و باعث بروز اختلاف و دعوا بين خواهر و برادر مي شوند.

ب- به خطر افتادن حس مالکيت کودک:

 کودک داراي حس مالکيت قوي است و زماني که کودک ديگري بخواهد وسيله متعلق به او را بردارد عصباني مي شود و پرخاش مي کند

. ج- حس برتري طلبي

 کودکي که مي خواهد هميشه نقش اصلي را در بازي داشته باشد اگر کودک ديگر به او اجازه چنين کاري را ندهد دست به تخلف در بازي مي زند و اين کار باعث جدال ميان آنها مي شود.

د- دخالت بيجاي پدر و مادر در اختلافات جزئي:

 پدر و مادري که دائما نقش داور يا قاضي را بازي مي کنند و مي کوشند مقصر اصلي را شناسايي کنند باعث مکرر شدن دعواي ميان کودکان مي شوند و آنان را براي نزاع بعدي آماده تر مي کنند

ه- عواملي که سبب تحريک حس حسادت کودک مي شود،

 مانند: جانبداري از کودک ديگر در دعوا، مجبور کردن کودک به گذشت به نفع کودک ديگر، مقايسه کردن کودک با ساير فرزندان

و- مصرف انرژي اضافي که در آنها به جا مانده وموفق به تخليه آن نشده اند.

ز- بيکاري و بلاتکليفي:

 سعي کنيد کودکان را سرگرم ومشغول سازيد.

ح- از همه مهمتر سعي کنيد الگوي مناسبي براي آنها باشيد. کودکان نبايد شاهد اين باشند که شما براي اثبات حقانيت خودتان به زور متوسل مي شويد و تصور کنند که دعوا امر اجتناب ناپذير است. بايد در حضور کودکان از دعوا کردن بپرهيزيد

    هنگام مقابله با دعواي کودکان با يکديگر چه نکاتي را بايد رعايت کرد؟

 در صورتي  که دعوا لفظي و جزئي بود به فرزندانتان اجازه دهيد خودشان مشکلشان را حل کنند.

هنگامي که کودکان بفهمند کسي علاقه اي به مشکل آنها ندارد ديگر براي جلب توجه پدر و مادر دائما نزد آنها شکايت نمي کنند.

 

 اگر دعوا درحدي بودکه امکان صدمه زدن آنها به يکديگر وجود داشت والدين به ناچار بايد دخالت کنند و با لحني جدي از آنها بخواهند به دعوا خاتمه دهند.

در صورت شکايت کودکان از يکديگر به آنها بگوييد که علاقه اي به شنيدن توضيحات آنها نداريد و نمي خواهيد بدانيد مقصر کيست؟ ولي اگر مقصراصلي مشخص بود بايد او را مورد سرزنش قرار دهيد.

    اغلب دعواهاي خواهر و برادرها از روي تصميم قبلي نيست و ناگهاني اتفاق مي افتد و گاهي چندان بالامي گيرد که کودکان سعي مي کنند خشم خود را به صورت ضربه بدني يا تخريب اسباب بازي يا لوازم شخصي طرف مقابل نشان دهند. در اين هنگام بايد کودک را از اين کار باز داشت و به او فهماند که هرچند احساس خشمش نسبت به خواهر يا برادر منطقي است ولي او حق ندارد با رفتاري ناپسند و ضد اجتماعي از حق خود دفاع کند. 

     

روشهای متوقف کردن دعوای کودکان

 

 

بچه ها با هم دعوا می کنند. به همین سادگی. این رفتار کاملاً عادی است. بچه ها به دلایل مختلفی با هم دعوا می کنند؛

 والدین معمولاً نمی دانند چه زمان باید اجازه بدهند دعوای آنها روند عادی خودش را طی کند و چه زمان باید دخالت کرده و وارد عمل شوند.

 بچه ها ممکن است به احمقانه ترین دلایلی که واقعاً غیرمنطقی به نظر می رسند با هم دعوا کنند—دلایلی که ممکن است حتی برای والدین خنده دار باشد—اما به نظر بچه ها دلایل خوبی برای دوست شدن یا دعوا کردن با همدیگر است.

 

. اما کارهایی هست که والدین می توانند برای به حداقل رساندن دعوای بچه ها انجام دهند.

 

۱. دعوای بچه ها را نادیده بگیرید.

البته این توصیه باید با این احتیاط همراه باشد که در دعوای آنها با هیچ آسیبی (جسمی، احساسی یا فکری) همراه نباشد. در این موارد حتماً باید مداخله کنید.

 اما بیشتر دعواهای بچه ها فقط کل کل و مشاجره عادی است و مداخله والدین فقط حل کردن مشکل توسط خود بچه ها و آشتی کردنشان را کندتر می کند.

 خیلی وقت ها دعوا کردن راهی برای بچه ها برای جلب توجه است و برای بعضی از آنها، توجه منفی از توجه نکردن بهتر است.

اگر والدین دعوای آنها را نادیده بگیرند و اجازه ندهند آن به مرکز خانه تبدیل شود، آنها دیگر دلیلی برای دعوا کردن نخواهند داشت.

مادری بود که یکی از اتاق های خانه را اتاق دعوا نامیده بود و هروقت بچه ها می خواستند دعوا کنند او از آنها می خواست که به آن اتاق بروند و تازمانیکه مشکلشان را حل نکرده اند از اتاق بیرون نیایند. تنها دلیلش هم این بود که دوست نداشت سروصدا و مشاجره بشنود.

 

۲. در برخورد با رفتارها و دعوای بچه ها، حفظ برابری دو طرف ضروری است.

یکی از دام هایی که ممکن است والدین در آن گرفتار شوند این است که تلاش کنند بفهمند چه کسی دعوا را شروع کرده است، و کی چه گفته است و بعد چه چیز باعث بدتر شدن دعوا شده است.

جانب گیری کردن یا تعیین مجازات های متفاوت زمینه را برای برچسب قربانی و قلدر زدن فراهم می کند.

 در اکثر موارد، مجازات بچه ها باید یکسان باشد: بدون هیچ استثنا. هدف باید این باشد که میل به برد و باخت را در دعواهای بچه ها از بین ببرید.

 

۳. به بچه ها راه هایی آموزش دهید که با آرامش و همکاری برای مشکلاتشان راه حل پیدا کنند.

حتی بچه های خیلی کوچک مسائل ابتدایی عدالت و جنگ نکردن را درک می کنند.

 درمورد دعوا کردن و راه های دیگر برای حل مشکلات با فرزندانتان صحبت کنید.

 همیشه قوانینی برای کارهایی که برای حل مشکلاتشان می توانند بکنند و نمی توانند بکنند تعیین کنید )مثلاً داد کشیدن، گریه کردن، زد و خورد). از آنها بخواهید ایده های خود را مطرح کنند و بعد امتحانشان کنند. ممکن است از راهکارهایی که پیشنهاد می کنند متعجب شوید ولی آنها خودشان خوب می دانند که چه چیزی برایشان موثرتر است.

بچه های یک خانواده همیشه سر اینکه شب چه فیلمی تماشا کنند دعوا داشتند.

والدین گفتند که دخالتی در این قضیه نمی کنند اما هر فیلمی که هر دو بچه ها تمایلی به دیدن آن نداشتند را در لیست “ندیدنی ها” قرار می دادند.

 اگر بچه ها همه فیلم هایی که پیشنهاد می شد را رد می کردند، آنوقت آن شب بدون دیدن فیلم باید می خوابیدند. بعد از اینکه این اتفاق یکبار افتاد، خواهر و برادر تمایل بیشتری برای توافق کردن سر یک فیلم پیدا کردند.

 

۴. وقتی بچه ها با هم کنار می آیند، آنها را تشویق کنید.

تحسین و تمجید کمک بسیار زیادی به ایجاد رفتارهای مثبت در بچه ها دارد.

رمز کار این است که دعوای آنها را نادیده گرفته و وقتی درست رفتار می کنند به آنها توجه کنید. بچه ها خیلی زود متوجه این موضوع می شوند.

 

 

۵. الگوی خوبی باشید.

وقتی خودتان مدام با هم دعوا کنید، نمی توانید انتظار داشته باشید که بچه هایتان اصلاً با هم دعوا نکرده و خوشرفتاری کنند. والدین باید الگوی بچه ها در طریقه برخورد و رفتار با هم باشند.

 

۶. در زمان های عصبانیت هم آرامش خود را حفظ کنید.

بچه ها با دقت می بینند که والدینشان چطور در زمان عصبانیت، مخالفت با چیزی یا بررسی مشکلات رفتار می کنند.

در زمان هایی که تحت فشار هستید هم خوددار باشید و خونسردیتان را حفظ کنید تا الگوی خوبی برای فرزندانتان باشید.

اگر بچه ها اینقدری بزرگ هستند که درک کنند، می توانید با آنها درمورد احساسی که در زمان عصبانیت در بعضی موقعیت ها دارند با آنها حرف بزنید. از بچه ها بخواهید که نمایشی بازی کنند که مثلاً عصبانی هستند و از آنها بخواهید ببینند به جز دعوا کردن و داد کشیدن چه رفتارهای دیگری می توانند از خود نشان دهند.

 

 

7 -سعی کنید موقعیت های دعوا کردن را از بین برده یا به حداقل برسانید.

همه دلایل دعوا کردن بچه ها را پیدا کنید و تلاش کنید آن دلایل را از میان بردارید.

اگر هر شب سر اینکه چه کسی روی چه صندلی بنشیند دعوا می کنند، سعی کنید برای آنها سر میز جا مشخص کنید و بعد اگر لازم بود به صورت چرخشی جایشان را عوض کنید. آیا سر رنگ چیزهای مختلف دعوا می کنند؟ برای آنها رنگ ها ی مشابه بخرید.

اگر سر اندازه تکه پیتزا یا دسری که به آنها داده اید این دعوا دارند، قانون بگذارید که کسی که به تکه کردن غذا کمک می کند می تواند خودش تکه موردعلاقه خودش را انتخاب کند. باید بدانید که چه زمان فرزندانتان در بدترین حالت خود هستند، مثلاً کی خسته یا گرسنه هستند یا روز بدی را پشت سر گذاشته اند، و تا جایی که ممکن است موقعیت دعوای آنها را از بین ببرید. بچه ها باید بدانند که آنها را به یک اندازه دوست دارید و صرفنظر از رفتارشان، به یک اندازه خاص هستند. گاهی اوقات یک آغوش و یک بوسه تنها چیزی است که فرزندتان به آن نیاز دارد.

 

8- به مشاجرات کودکان، اصلا واكنش نشان ندهيم.

تنها هنگامي كه خطر آسيب هاي بدني وجود دارد، در مشاجرات شان دخالت كنيم.

 

9- مقايسه كردن مي تواند باعث درگيري ميان كودكان شود .كودكان نيز همانند بزرگسالان از مقايسه كردن رنج مي برند مخصوصا مقايسه اي كه همراه با سرزنش باشد. ويژگي هاي هر فرد تشكيل دهنده شخصيت و روحيه اوست و به هر ترتيب بايد مورد احترام قرار گيرد

پایان

 

نظرات شما عزیزان:

موضوعات مرتبط: آموزش خانواده، ،
برچسب‌ها: