طلاق خاموش؛ کودکان خاموش

 

تأثیرات طلاق عاطفی بر کودکان

طلاق مهمترین عامل از هم گسیختگی ساختار بنیادی ترین بخش جامعه، یعنی خانواده است.

متفکران و جامعه شناسان، طلاق را یکی از آسیبهای اجتماعی به شمار آورده، بالا رفتن میزان آن را نشانه بارز اختلال در اصول اخلاقی و به هم خوردن آرامش خانوادگی و در مجموع دگرگونی در هنجارهای اجتماعی محسوب می دارند. اما آنچه که بدیهی است وقتی صحبت از طلاق می گردد آنچه در ذهن ما تداعی می شود طلاق قانونی است که در اثر آن رابطه زن و مرد به کلی قطع شده و بنیان خانواده از هم می پاشد.

اما مطابق با نظر برخی از جامعه شناسان و روان شناسان طلاق انواع مختلفی دارد از جمله:

- طلاق عاطفی

- طلاق قانونی

- طلاق اقتصادی

- طلاق اجتماعی

- طلاق روانی

اما هر یک از این موارد دارای تعاریف مختلفی است که جایی برای پرداختن به همه آنها نیست. ما نیز در این یادداشت سعی داریم تنها به بررسی طلاق عاطفی بپردازیم.

منظور از طلاق عاطفی طلاقی است که زن و مرد از لحاظ قانونی از هم جدا نشده و هنوز در کنار هم و در زیر یک سقف زندگی می کنند. همه افراد، آنها را به چشم یک خانواده می بینند و شاید هیچکس از آنچه که در کانون خانوادگی این دو نفر رخ می دهد مطلع نباشند در صورتی که واقعیت چنین نیست و چنین زن و شوهرهایی یا مانند دو غریبه در کنار هم زندگی می کنند و یا اینکه دایما در تنش و کشمکش با یکدیگر هستند.

 

زوجینی که در زندگی زناشویی با طلاق عاطفی دست و پنجه نرم می کنند دارای ویژگی های زیر هستند:

عموما از تعاملهای خوشایند و شوق انگیزی برخوردار نیستند و در عین حال، دارای تعامل های خشم، سرزنش و یا تنبیه فراوانی هستند.

 تعاملها در طلاق عاطفی غالبا  با رفتار منفی متقابل مشخص می گردد. اگر یکی از طرفین رفتاری منفی از خود نشان دهد، طرف دیگر رفتاری شبیه به ان را انجام می دهد و بدین ترتیب، زنجیره تعامل منفی پیش رونده، آغاز می شود.

 

این دست از زوجها در طلاق عاطفی، واکنش پذیر هستند.

یعنی رویدادهای مثبت یا منفی، اثری قوی درباره چگونگی احساس آنها از ارتباط و ارزیابی آن ارتباط در هر زمان معینی دارد.

از طرف دیگر روابط نابسامان، یا ناتوانی در حل تعارض، از ویژگی های دیگر این زوجین است.

 فقدان مهارت در حل تعارض باعث می شود که نزاعها و تعارضهای حل نشده که در طی جریان ارتباط شکل گرفته اند، روی هم انباشته شوند. سابقه چنین تعارضهای حل نشده که در طی جریان ارتباط شکل گرفته اند، روی هم انباشته می شوند. همچنین ممکن است به انتظارات منفی درباره تعارضهای آینده بیانجامد و امکان حل مسأله در رابطه زوجها را حتی کمتر گرداند.

 

عدم توجه به تقویت یکدیگر از جمله ویژگی های دیگر این نوع زوجین است.

 یعنی رفتارهایی که زمانی خوشایند بودند دیگر مهم تلقی نمی شود. طرفین ممکن است نتوانند سعی و تلاش یکدیگر را قدر دانسته و وجود یکدیگر را مهم تلقی کنند و یا ممکن است نیازهای جدید و مختلفی داشته باشند که طرف مقابل اصلا به آنها توجهی ندارد.

به علاوه تمام موارد بالا در هم ادغام شده و به صورت الگوهای تخریبی بی توجهی، انتقاد، مشاجره، عیب جویی و .. در ارتباط با یکدیگر درآیند.

تمام آنچه که عنوان شد(یعنی اختلافات و مشکلات زن و مرد) تنها یک روی سکه است. روی دیگر سکه تأثیرات و مشکلاتی است که کودکان این نوع خانواده ها (یعنی خانواده هایی که با طلاق عاطفی مواجهند)، تحمل می کنند. البته در مورد تأثیرات روابط ناسالم والدین بر روی کودکان صحبتها و نظرات بسیار متفاوتی ارایه شده است که ما سعی داریم به نکاتی تاکید کنیم که بیشتر مشاهده شده و بیشتر کودکان را درگیر می کند. این تاثیرات عبارتند از:

استرس

استرس، رنجش و خشم

وقتی فرجام یک ازدواج منجر به طلاق می گردد، نتیجه و اثر آن تا حد زیادی مشخص است اما در خانواده هایی که شکل ظاهری خود را حفظ کرده و والدین هنوز به طور صوری در کنار هم زندگی می کنند، طلاق عاطفی گاه اثرات بسیار مخرب تری بر روی فرزندان می گذارد. به نظر می رسد که در طلاق قانونی همه اعضای خانواده تکلیف خود را روشن دانسته و دچار استیصال کمتری هستند در حالیکه این گمگشتگی در طلاق عاطفی ادامه دار می شود. البته آسیبهای وارده به بچه ها بستگی به شرایط سنی و از طرف دیگر به شرایط شخصیتی وی دارد. برای مثال ممکن است در اثر اختلافات شدید والدین و یا بی اعتنایی آنها نسبت به هم، کودکی که  تا دیروز خوراک خوبی داشته ، حال عادات غذایی اش تغییر کرده و مثلا یا غذا را رد می کند و یا بر روی زمین می ریزد. در بچه های بزرگتر، ممکن است اختلافات والدین باعث ایجاد احساس گناه گشته و آنها خودشان را مسئول این اختلافات بدانند و لذا رنجش و خشم خود را بر روی خواهر و یا برادر خود تخلیه کنند. در نوجوانان این تنش ها و یا بی تفاوتی های والدین می تواند منجر به پناه بردن آنها به تماسهای تلفنی طولانی با دوستان،چت کردن، وب گردی های افراطی و .. گردد. در این شرایط از یک طرف مشکلات والدین باعث غفلت آنها از فرزندان شده و از طرف دیگر فرزندان نیز از این غفلت استفاده کرده و هر کار دوست داشته باشند انجام می دهند.

 

در اثر اختلافات، بی توجهی ها و کوتاهی های والدین ،ضعف درسی بچه ها به مرور بیشتر و بیشتر شده و کودکان کم کم به مرحله ای میرسند که امکان رسیدگی به ضعفهای درسی شان را ندارند.

شرایط تحصیلی

تنبلی

نمرات درسی بچه ها نیز می تواند تحت تأثیر شرایط خانواده قرار گیرد.

از دست دادن تمرکز، در نتیجه اختلافات و مشکلات خانوادگی از ساده ترین نتایجی است که طلاق عاطفی بر روی کودکان خواهد گذاشت.

کودکان ممکن است احساس نگرانی کنند چون در اثر اختلافات، بی توجهی ها و کوتاهی های والدین ،ضعف درسی بچه ها به مرور بیشتر و بیشتر شده و کودکان کم کم به مرحله ای میرسند که امکان رسیدگی به ضعفهای درسی شان را ندارند. والدین آن قدر درگیر مشکلات خود هستند که کودکان فراموش می شوند و زمان کمتری صرف آنها می گردد. کودکان نیز در چنین خانواده ای سعی می کنند که خلأهای عاطفی خود را با رؤیاهای روزانه پر کنند.

مطالعات نشان می دهد که بچه های این دسته از خانواده ها زمانهایی را که باید صرف مطالعه و انجام تکلیف کنند، به خیال پردازی می پردازند و لذا در اثر همین مسأله میزان شکست تحصیلی، فاصله گرفتن شان از دوستان و گوشه گیری و انزوای شان بسیار شدیدتر است.

 از طرف دیگر اختلافات و یا حتی عدم توافق و تفاهم والدین با یکدیگر بر نحوه تربیت شان بر کودک نیز تأثیر می گذارد.

برای مثال آنها همواره در مورد نحوه برخورد با کودک ، نحوه تربیت وی و نحوه حمایت کردن از او اختلاف دارند.

کودک در مواجهه با چنین مسأله ای ممکن است دو نوع واکنش از خود نشان دهند:

 

1-آنها یا در برابر این اختلاف نظرها دچار تضاد و سردرگمی شده و همواره از ثبات لازم برخوردار نخواهند بود.

2- برای مثال کودک نمی داند چه کاری درست و چه کاری نادرست است؟ چه رفتاری باعث جلب تشویق والدین و چه رفتاری باعث تنبیه می گردد؟ چرا که واکنش والدین مشخص نیست.

2-  از طرف دیگر در برخی دیگر از کودکان طلاق عاطفی باعث بروز سوءاستفاده کودک از این وضعیت شده و مسلما تربیت وی با مشکل مواجه می گردد و خصایص شخصیتی و سازگاری وی با اختلال مواجه می گردد.

همچنین طلاق عاطفی بر سبک پدر و مادری والدین نیز تأثیر می گذارد.

هنگامیکه یک مادر در زندگی زناشویی خود دچار مشکل باشد مسلما استرس زیادی را تحمل می کند و همین مسأله باعث می شود که رابطه اش با کودک خود نیز دچار اختلال شده و مانند یک مادر معمولی نمی تواند با کودک خود کنار بیاید.

و در نهایت اینکه تأثیر اختلافات و طلاق عاطفی بر روی دختران و پسران متفاوت است. بطوری که اثرات منفی آن بر پسرها شدیدتر از دختران خواهد بود.

پسرها بیشتر با رفتارهای بیرونی و کنترل نشده(پرخاشگری، رفتار منفی، قشقرق و ..) واکنش می دهند این در حالیست که دخترها بیشتر دچار اختلالات درونی(اضطراب و استرس) می گردند.

چگونگی مدیریت فرزندان بعد از طلاق قانونی

 

طلاق علاوه بر این که فشار روانی زیادی را بر زوج ها وارد می کند برای کودکان نیز استرس زا، غم انگیز و گیج کننده است.

کودکان در هر سنی که باشند به هنگام جدایی والدین از یکدیگر نمی توانند عصبانیت و خشم خود را از آن چه روی داده است، مخفی کنند.

در این میان همسران هم که قصد جدایی دارند باید علاوه بر این که با مشکلات روحی و روانی ناشی از این اتفاق دست و پنجه نرم کنند، به بچه ها نیز کمک کنند تا بتوانند این شرایط را بهتر درک و سپری کنند.

تلاش برای ایجاد ثبات در محیط منزل، توجه به نیازهای کودک و برخورد صحیح با واکنش های وی جزو اولین گام هاست.

با این حال طلاق والدین آن چنان اتفاق بزرگی است که قطعا زندگی کودک را تحت تاثیر قرار می دهد و او تحت هر شرایطی با تجربه تلخی در زندگی اش روبه رو می شود.

آن چه پذیرش این واقعیت تلخ را برای کودک آسان تر می کند، مدیریت صحیح رویدادها از سوی والدین است.

 اگر چه طلاق آخرین مرحله از به بن بست رسیدن زندگی مشترک است و به عبارتی آخرین راه حل محسوب می شود، اما باز هم تعدادی از خانواده ها با آن درگیرند؛ بنابراین در این مطلب تلاش کرده ایم که به والدین برای مدیریت مشترک بچه ها پس از طلاق پیشنهادهایی ارائه دهیم.

نکته این جاست که ویژگی خانواده ها، چگونگی طلاق، روحیات کودکان و هزاران موضوع دیگر، یک مورد طلاق را از هزاران مورد طلاق دیگر متفاوت می کند. بنابراین به توضیح کلیاتی در این باره می پردازیم.

توجه به ملاحظات جنسی و سنی کودکان به هنگام طلاق اهمیت بسیاری دارد و والدین به هنگام طلاق باید وضعیت خود و کودک را روشن کنند.

بسیاری از زوج ها به هنگام طلاق فقط به فکر گرفتن حق حضانت فرزند خود هستند و به زندگی پس از طلاق و کیفیت آن که یک بچه بدون پدر یا مادر چگونه آن را طی خواهد کرد، کمتر می اندیشند.

 تجربه نشان داده است والدی که فرآیند طلاق را پشت سر می گذارد معمولا دچار بحران، مشکلات روحی، روانی و خلاء عاطفی می شود و در چنین شرایطی نمی تواند به خوبی نقش پدرانه یا مادرانه خود را ایفا کند. به همین دلیل است که کمک گرفتن از مشاور در چنین شرایطی به نفع والدین و بچه هاست.

از طرفی با کمال تاسف تجربه نشان می دهد که در بیشتر موارد بچه ها وجه المنازعه اختلافات والدین می شوند یا به عنوان ابزاری برای جلوگیری از طلاق مورد استفاده قرار می گیرند و یا کینه و دشمنی و ناراحتی دوطرف از یکدیگر به شکل اغراق شده ای به کودک منتقل می شود.

در چنین شرایطی والد سعی می کند عاطفه کودک را یک جا داشته باشد و تنفر و کینه به طرف مقابل را در دل کودک جا بیندازد.

گاهی هم از کودک به عنوان اهرم فشار بر طرف مقابل استفاده می شود تا طرف مقابل به طلاق راضی شود.

بسیاری از والدین نمی دانند که چگونگی کنار آمدن با طلاق بر زندگی کودک تاثیر می گذارد. به عبارت دیگر اگر والدین به خوبی بتوانند موقعیت و شرایط کودک را درک کنند و با تفکر و گام های حساب شده، شرایط جدید را برای وی تبیین کنند، کودک آسیب بسیار کمتری خواهد دید.

 کودک در بسیاری از موارد از واکنش والدین نسبت به طلاق ضربه می خورد تا خود طلاق.

زوج آگاه هرگز اختلافات خود را برای کودک به منبع نفرت از پدر و مادر تبدیل نمی کنند و اجازه می دهند کودک همچنان پدری یا مادری را که از او دور شده است دوست داشته باشد.

همچنین برای ایجاد هر تغییری در زندگی کودک باید فاصله زمانی مناسبی را از وقوع طلاق تعیین کرد تا کمترین تاثیر را روی زندگی کودک بگذارد. همچنین بهتر است کسانی که کودک را دوست دارند و کودک از لحاظ عاطفی به آن ها وابسته است، در کنار کودک باشند. اگر وی با پدر است مادربزرگ یا عمه در کنار وی باشند و اگر با مادر است، پدربزرگ و دایی حضور داشته باشند.

 

چه بگوییم، چه نگوییم

والدین به هنگام سخن گفتن از طلاق بهتر است با آمادگی هرچه بیشتر با بچه ها در این مورد روبه رو شوند.

 اولین نکته ای که باید در گفت وگو با کودک در نظر گرفت، گفتن حقیقت است.

 کودک باید بداند والدین چرا از هم جدا می شوند اما لازم نیست، توضیح مفصل و پیچیده ای بشنود. ساده و صریح بگویید: «ما دیگر نمی توانیم با هم زندگی کنیم چون حرف همدیگر را نمی فهمیم.»

 به آن ها بفهمانید با این که از همسرتان جدا شده اید، کودک را دوست دارید. تغییرات به وجود آمده در زندگی کودک را برایش تشریح کنید و بگویید که دوست دارید این تغییرات تا جایی که ممکن است مطابق میل او باشد.

نکته این جاست که در عین صداقت، نباید انتقادگر باشید و از همسرتان انتقاد بی جا کنید.

سعی کنید با وجود اختلافات جدی با همسر سابق، یک دیدگاه درباره طلاق را به کودک عرضه کنید.

قبل از ایجاد هر تغییری در محل سکونت کودک آن را به اطلاع وی برسانید تا استرس کمتری داشته باشد.

 اجازه دهید پدر یا مادرش را با وجودی که با او زندگی نمی کند، دوست داشته باشد. کمبود این خلاء در زندگی اش به خودی خود تاثیرگذار است بنابراین مانع بروز احساسات وی نشوید.

 

ابراز احساس در کودک

کنار آمدن با احساسات کودک پس از طلاق امر بسیار خطیری است.

کودک نیاز دارد بدون شنیدن سرزنش، ترس، سوءتفاهم و احساسات متناقض خود را به زبان آورد.

در این موارد والدین بهتر است به جای تلاش برای تغییر احساسات در کودک، او را بپذیرند و به احساسات او هر چند تلخ و ناگوار گوش کنند.

بهتر است از کودک بخواهیم احساسش را نسبت به پدر یا مادرش بگوید و به او کمک کنیم تا کلمه مورد نظرش را برای توصیف وی پیدا کند. گاهی کودک دامنه لغت بالایی ندارد و نمی تواند آن چه را که می خواهد، بگوید.

ممکن است در وهله اول نتوانید برای رفع اندوه، افسردگی و دلتنگی کودک کاری  کرد اما بیان این احساسات و برون ریزی آن ها به حفظ سلامت روان کودک کمک شایانی می کند.

گاهی کودک تصور می کند که او علت طلاق والدین است. این طرز تفکر باعث القای احساس گناه شدیدی به کودک می شود و او اعتماد به نفس، خانواده و علاقه به والدین را یک جا از دست می دهد.

بنابراین او را مطمئن کنید که نقشی در جدایی از همسرتان نداشته است و صبوری به خرج دهید. ممکن است یک روز خیالش از این بابت راحت باشد و روز بعد دوباره نگرانی ها به سراغش بیاید.

 بنابراین به او کمک کنید تا خاطرجمع شود که او باعث جدایی شما نبوده است.

همچنین مدیریت مشترک را که بهترین شیوه برای سرپرستی کودک است در پیش بگیرید. کودک حق دارد پس از طلاق پدر یا مادرش را ببیند و رابطه اش با پدر و مادر نباید مخدوش و پرحادثه باشد.

 

بچه ها چه می گویند

اگر نیازهای کودک را از زبان خودش بشنوید می توانید در برآورده کردن آن دقت بیشتری به خرج دهید.

 من به پدر و مادر به هر دوی آن ها، همزمان نیاز دارم.

 لطفا برایم نامه بنویسید، تلفن بزنید. اگر این کارها را نکنید، احساس می کنم دیگر برای شما اهمیتی ندارم.

لطفا دست از دعوا کردن بردارید.

درباره مسائلی که مربوط به من می شود، با هم توافق کنید وقتی به خاطر من بحث و جدل می کنید احساس گناه می کنم.

من شما را دوست دارم.

اجازه بدهید با هردوی شما رابطه داشته باشم اگر احساس حسادت یا ناراحتی نسبت به هم دارید، به من منتقل نکنید زیرا من شما را به یک اندازه دوست دارم.

لطفا خودتان با هم ارتباط داشته باشید و من را واسطه پیغام رسانی به هم نکنید.

درباره همدیگر به من بد نگویید.

 وقتی از هم بدگویی می کنید انگار به من می گویید من هم باید چنین کاری بکنم.

 

توجه بیش از حد به کودکان طلاق، آسیب زاست

بی توجهی یا توجه بیش از حد به کودکی که والدینش از هم جدا شده اند به یک اندازه آسیب زاست.  گاهی خانواده ها واقعه تلخ طلاق را به صورت افراطی درباره کودک جبران می کنند و با توجه نشان دادن بیش از حد، فراهم آوردن امکانات، برآوردن خواسته ها و نیازهای به جا یا بی جای کودک می خواهند واقعه طلاق را به نوعی برای او جبران کنند.

در صورتی که باید کودک را با شرایط و وضعیت واقعی، دلتنگی، افسردگی و ناراحتی ناشی از آن همراهی کرد نه این که توجه او را معطوف به چیز دیگری کرد.

 

 

بچه های طلاق؛ کدام سن؟ کدام نیاز؟ کدام آسیب؟

 

روانشناسی | بچه های طلاق؛ کدام سن؟ کدام نیاز؟ کدام آسیب؟ آسیب های روانی «کودکان طلاق» باعث می شود برخی از همسران با وجود مشکلات فراوان در زندگی مشترک ترجیح دهند طلاق نگیرند، چرا که در صورت جدایی آینده تیره ای در انتظار فرزندان آنهاست.

 

از طرفی والدینی که مجبور به طلاق شده اند، همیشه در پس ذهن خود نگرانی و دغدغه دارند که آینده فرزند آنها چه طور خواهد شد و آیا در شرایطی که آنها طلاق گرفته اند و فرزندانشان برچسب کودکان طلاق دارند می توان به آینده آنها امیدی داشت؟

 

اگر چنین سوالی را از هر فرد متخصص و آگاهی بپرسید به شما خواهد گفت کیفیت ارتباط کودکان با والدین آنها مهمترین عاملی است که می تواند میزان عوارض طلاق برکودکان را تعیین کند و آینده کودکان را روشن یا تیره سازد. اما قدم اول برای داشتن ارتباطی مناسب با کودکان بعد از طلاق، آگاهی داشتن از نیازهای کودکان در سنین مختلف و برنامه ریزی بر مبنای نیازها و ویژگی هاست

3 تا 6 سال(سال های پیش از دبستان)

 

چه ویژگی هایی دارند؟

 

در این سن بچه ها توانایی های شناختی، زبانی و ارتباطی خود را تقویت می کنند. اگر جدایی والدین با درگیری های کمی همراه باشد یا حداقل به کودک منتقل نشود و از سویی ارتباط او با والدین حفظ شود کودک می تواند به مهدکودک برود و رشد منظم و خوبی داشته باشد و اعتماد به نفس و عزت نفس او نیز حفظ شود.

 

عوارض طلاق:

 

زمانی که بچه ها از اختلافات والدین سر درنمی آورند. مشکل آغاز می شود. تأخیرهای رشدی یا بازگشت به دوره های قبل در زمینه توالت رفتن، خوابیدن یا غذا خوردن می تواند در این شرایط مشاهده شود. افسردگی نیز در این گروه سنی می تواند روی دهد. کابوسهای شبانه از دیگر مشکلات بچه ها در این گروه سنی است. آسیب به اعتماد به نفس یا بروز رفتارهای پرخاشگرانه یا اضطرابی نیز ممکن است در بچه ها دیده شود. بچه ها در این سن نگران والدین خود هستند و دوست دارند از آنها مراقبت و آنها را برای خود حفظ کنند.

 

نکاتی که باید به آنها توجه شود:

 

•بچه های بالاتر از سه سال به خوبی می توانند شبی را نزد والد دیگر خود بگذرانند و به مشکلی بر نخورند. البته اگر قرار باشد این تغییرات با فواصل کوتاه و پی درپی روی دهد احتمال بروز مشکل وجود دارد.

 

• قوانین و نظم در خانه هر کدام از والدین بهتر است مشابه باشد برای این منظور لازم است حتماً در مورد برنامه های تغذیه، خواب، وضعیت پزشکی، دستشویی رفتن، ارتباطات اجتماعی و عاطفی او و دیگر مسائل با همسر سابق خود گفت وگو کنید.

 

بچه ها در این دوره سنی برای خود خواسته هایی دارند و خودشان هم ممکن است اعمال نظر کنند، نظر آن ها را محترم بشمارید و سعی کنید آن را در برنامه ریزی برای ملاقات با والدین دخالت دهید.

 

بدوتولد تا 3 سالگی

 

چه ویژگی هایی دارند؟

 

مهم ترین نکته در این سن اعتماد کودکان به اطرافیان و دنیای بیرون است. در پایان سه سالگی انتظار این است که کودک بتواند خودش را جدای از والدین و مراقبان در نظر بگیرد، از نظر هیجانی تا حدی خودش را بشناسد و از فوران اولیه هیجانات خارج شده باشد، مهارت های کلامی برای برقراری ارتباط بیابد و آموزش دست شویی رفتن در او پایان پذیرفته باشد. در این محدوده سنی بچه ها نیاز دارند بتوانند اتفاقات اطراف خود را پیش بینی کنند.

 

عوارض طلاق

 

در این دوره در صورتی که برنامه روزانه و باثبات بچه ها به شدت به هم بریزد یا طلاق والدین پرتنش باشد می تواند با عوارضی چون بازگشت بچه ها به رفتارهای سنین پایین، مثل خیس کردن خود یا انگشت مکیدن همراه باشد، علاه بر این می تواند اختلال در خواب و تحریک پذیری در این بچه ها دیده شود.برخی بچه ها ممکن است علائم افسردگی را از خود نشان دهند، به ویژه که غالب آنها توان بیان کردن دقیق احساسات و خواسته های خود را ندارند.اضطراب جدایی که در این گروه سنی به صورت معمول تا حدی دیده می شود در این گروه از بچه ها می تواند شکلی اغراق شده به خود بگیرد. در این شرایط اگر والدین که از هم جدا شده اند نیز دچار افسردگی شوند، احتمالاً مراقبت های اولیه از کودکان می تواند مختل شود. باید توجه داشت بچه های این گروه سنی از نظر اختلال در رشد بسیار آسیب پذیر هستند.

 

نکاتی که باید توجه داشت:

 

• تا هجده ماهگی دقت شود برنامه مراقبتی کودک تغییری نکند و فقط یک نفر از او مواظبت کند. ثبات مراقبت در این سن برای ایجاد اعتماد در بچه ها اهمیت بسیاری دارد.

 

• در زیر یک سالگی، زمانی که کودک با والد دیگری که پیش او زندگی نمی کند، می خواهد سر کند، فقط در حد چند ساعت باشد و برای خواب دوباره نزد همان والد ثابت خود برگردد.

 

• در محدوده هجده ماهگی تا سه سالگی با توجه به افزایش توانایی شناختی کودک و حافظه او می تواند برای یک شب در هفته نزد والد دیگر برود.

 

اگر می خواهید فرزند شما آسیب کمتری بعد از طلاق ببیند سعی کنید برنامه هایی که برای او در خانه هر کدام از والدین در نظر دارید کاملا مشابه هم باشد.

 

برنامه هایی مانند زمان خواب، نوع و میزان تغذیه، تفریح، بازی و سرگرمی، تماشای تلویزیون و ...

 

برای این منظور لازم است قبل از آن که فرزندان شما با دو برنامه متفاوت درگیر شوند با همسر سابق خود به گفت و گو بنشینید و در این با ره به یک جمع بندی کلی برسید.

 

در ضمن به یاد داشته باشید اگر فرزند شما در سنین نوجوانی است حتما باید برنامه ریزی برای حضور در خانه هر کدام از والدین با مشورت او باشد. برخی از بچه ها ترجیح می دهند بیشتر در خانه یکی از والدین باشند تا از این طریق راحت تر بتوانند با دوستان خود ارتباط برقرار کنند. البته حواستان باشد برخی از بچه ها موضوع حضور در خانه هر کدام از والدین را تبدیل به موضوعی برای تحت فشار قرار دادن والد دیگر می کنند و از این طریق به دنبال عملی کردن خواسته های خود هستند.

 

13 تا 17 سالگی (سال های نوجوانی)

 

چه ویژگی هایی دارند؟

 

مهمترین تغییر در دوران نوجوانی استقلال و خودمختاری نوجوانان است. در این سن نوسانات خلقی، لجبازی یا عدم اطاعت از دستور بزرگ ترها دیده می شود که البته بخشی از آن به هویت یابی نوجوانان بازمی گردد. باورها، تفکرات و اصول اخلاقی بچه ها در این سنین می تواند تغییر کند.

 

عوارض طلاق:

 

زمانی که طلاق در این دوره روی می دهد احساسات و هیجانات متفاوتی را نوجوانان تجربه می کنند. خشم، احساس گناه و نگرانی از آینده خود و خانواده از شایع ترین مواردی است که آنها را مشغول خود می سازد. اگر قرار باشد والدین اختلافات خود را جلوی آنها بیان کنند، ممکن است نوجوان از هر دو والد دوری کند و بین خود و آن ها فاصل بیندازد. اگر درگیری ها در خانه شدید باشد ممکن است افسردگی، خودکشی، سوء مصرف مواد، افت تحصیلی و رفتارهای پرخاشگرانه در این بچه ها دیده شود.

 

نکاتی که باید توجه کرد:

 

• نوجوانان به دلایل گوناگون ممکن است بخواهند از هر دو والد دوری کنند، در این شرایط در عوض فشار آوردن بیشتر سعی کنید کمی آنها را درک کنید یا از نزدیکان معتمد یا مشاور بخواهید به فرزندتان کمک کند تا فاصله او با شما بیشتر از این نشود.

 

• برنامه ریزی برای حضور در خانه هر کدام از والدین در این سن باید با مشورت نوجوانان باشد. برخی از بچه ها ترجیح می دهند بیشتر در خانه یکی از والدین باشند تا از این طریق راحت تر بتوانند با دوستان خود ارتباط برقرار کنند. البته حواستان باشد برخی از بچه ها موضوع حضور در خانه هر کدام از والدین را تبدیل به موضوعی برای تحت فشار قرار دادن والد دیگر می کنند و از این طریق به دنبال عملی کردن خواسته های خود هستند.

 

• اگر بیش از یک فرزند در این سن داشته باشید ممکن است برای برنامه ریزیها دچار مشکل شوید. چرا که هر کدام از آنها اصرار دارند مطابق نظرشان عمل شود. در این شرایط با گفت وگو مسئله را حل کنید تا رابطه شما وارد لجبازی نشود.

 

6 تا 12 سالگی( سال های دبستان)

 

چه ویژگی هایی دارند؟

 

در این دوره سنی بچه ها می توانند انضباط اجتماعی را درک کنند و با قوانین به خوبی کنار بیایند. از سویی ارتباط با همسالان اهمیت بسیاری دارد. مشارکت در کارهای گروهی یکی از موضوعات مهم در این گروه سنی است. طی این دوره بچه ها می توانند احساسات خود را بهتر بشناسند و از نظر شناختی رشد قابل توجهی دارند. آنها می توانند در حوزه های مختلف ورزشی، هنری، شناختی و... مهارت کسب کنند. زمانی که بتوانند عملکردی خوب در مدرسه، گروههای بازی و همسالان و خانواده داشته باشند، عزت نفس شان افزایش می یابد.

 

عوارض طلاق:

 

در سالهای ابتدایی دبستان ممکن است، بعد از طلاق، کودک احساس غم و ناراحتی کند و دلش برای دیگر اعضای خانواده تنگ شود. اما در سال های بالاتر احساس خشم یا احساس گناه هم می تواند دیده شود. ممکن است کودک احساس کند در طلاق مقصر است، به ویژه اگر اختلافات مربوط به حضانت او نیز وارد ماجرا شود. این گروه از بچه ها علایم گسترده ای را می توانند نشان دهند. از افت درسی بگیرید تا مشکلات ارتباطی با همکلاسیها و دوستان و از مشکلات خواب تا تغذیه و افسردگی و خشم و... در این سن، بچه ها از اختلافات به شدت آسیب می بینند و اگر یکی از والدین افسرده باشد رفتارهای مراقبتی می تواند در کودک افزایش یابد.

 

نکاتی که باید توجه داشت:

 

• بچه ها در این سن خودشان نظراتی خاص برای حضور در خانه هر کدام از والدین دارند. شاید آنها بخواهند به صورت مساوی در خانه هر کدام از والدین باشند. اما واقعیت این است که حضور مساوی نه ممکن است و نه می تواند چندان مفید باشد. با توجه به این که وسایل مدرسه بچه ها زیاد است امکان جابه جایی به میزان زیاد وجود ندارد.

 

• استفاده از بچه ها به عنوان پیام رسان یا جاسوس یکی دیگر از خطراتی است که ممکن است در این دوره روی دهد. چرا که بچه ها آن قدر بزرگ هستند که بتوانند پیغام ببرند یا گزارش دهند و البته آن قدر کوچک هستند که نمی توانند در مقابل پدر و مادر نه بگویند. اما یادتان باشد این کار می تواند عوارض زیادی برای کودک داشته باشد.

 

نکاتی مهم  و کلی در مورد چگونگی بر خورد با کودکان طلاق

 

1-پیش از فرا رسیدن زمان جدایی به بچه ها بگویید که چه تصمیمی گرفته اید

2-دلیل این تصمیم گیری را به کودکان بگویید

3-راجع به تغییرات احتمالی بعدی توضیحاتی بدهید

4-بچه ها را آزاد بگذارید تا خشم خود را ابراز کنند

5-از مجبور کردن بچه ها برای انتخاب بین والدین یا طرفداری کردن از هر یک اجتناب کنید

6-اجازه دهید کودک هر از چند گاه خودش تصمیم بگیرد که چه زمانی با والد غیر مراقب خود باشد

7-هیچ گاه از والد غایب نزد کودک بد گویی نکنید

شاید كودك نسبت به هر یك از والدین احساس حفاظتی و دفاعی داشته باشد و از ترس اینكه مبادا والدینش ناراحت یا عصبانی شوند تمایلی به صحبت كردن نداشته باشد . وقتی می خواهید احساسات منفی خود درباره همسرتان را بازگو كنید حالت درست این است كه با یكی از دوستان یا درمانگرتان صحبت كنید نه اینكه گله همسرتان را به كودكتان بكنید

8-از کودکان به عنوان وسیله ارتباطی استفاده نکنید

9-نزد کودک محاسن والد غیر مراقب را بیان کنید

10-هنگام بروز مشکل برای کودک سریعا والد غیر مراقب را در جریان بگذارید

11- از لحاظ جسمی و عاطفی خودتان را در دسترس كودك قرار دهید

هنگامی كه با كودك سر و كار دارید موبایل ، كامپیوتر و روزنامه را كنار بگذارید تا بفهمد زمانی كه او آماده برقراری ارتباط است تمام توجه شما معطوف به اوست .

 

12 - درباره احساسات خودتان صحبت كنید

 نیاز ندارید كه جزییات مشخص و واضحی درباره طلاق بدهید یا اینكه درباره نگرانیهای مالی خود بحث نمایید بلكه فقط درباره احساسات تان صحبت نمایید تا شاید او نیز راغب شود احساساتش را بازگو نماید .

 

13- به تلاش خود برای رسیدن به آنها ادامه دهید

 گاهی اوقات بچه ها حرف نمی زنند چون نمی دانند چه بگویند یا اینكه چگونه بگویند . كودكی كه والدینش به تازگی از هم جدا شده اند احتمالا بیشتر احساس عصبانیت، ناراحتی، سردرگمی، تاسف یا تركیبی از همه این احساسات با هم را دارد . شاید او قادر به یافتن كلمات مناسب برای بازگو كردن احساساتش نیست .

 

اگر كودكی ناراحت به نظر می رسد یكی از والدین كه با او زندگی می كند می تواند از كودك سوالاتی چون " الان ناراحتی ؟ به خاطر طلاقه ؟ می خوای درباره آنچه در ذهنت می گذره صحبت كنیم یا اینكه می خوای چند تا سوال از من بپرسی " را بپرسد .

 14 - وقتی كودكتان مشغول بازگویی احساساتش می باشد اجازه دهید كه كاملاً صادق باشد

 

شاید شنیدن بعضی از حرفها برای والدین سخت باشد اما ایجاد جوی صمیمانه كه در آن كودك بتواند بدون هیچ بازخورد یا قضاوتی به بازگویی احساساتش بپردازد، كمكشان می كند كه بر روی این احساسات شان كار كنند و بدین ترتیب شما هم به نگرانی های آنها دست خواهید یافت .

 

15- صبور باشید

 

اغلب طلاق تمام افراد درگیر را، ضعیف و متزلزل می كند . شاید كودكان نیاز به زمان اندكی دارند تا قبل از باز گو كردن احساساتشان آن را پردازش نموده و سپس درباره اش صحبت كنند .

نظرات شما عزیزان:

موضوعات مرتبط: آموزش خانواده، ،
برچسب‌ها: